Harlem, Njujork: kompletan vodič (2)

Soul food i još ponešto

Soul food je hrana crnaca izmišljena na južnjačkim plantažama gde su radili robovi, ali gradovi na severu SAD su od tih jela napravili posebnu kuhinju.

Preskočite restoran Sylvia’s napravljen baš za turiste, i idite u Charles’ Country Pan Fried Chicken (2839 Frederick Douglass Blvd, +1 212 281 1800) ili u A Taste of Seafood (59E, 125th Street, +1 212 831 5584). Za desert svratite u Lee Lee’s Baked Goods (283 West 118th St, +1 917 493 6633) gde se služe "regulach (jevrejski kolačići) by a brother".

Istočno od Pete avenije naći ćete najbolju meksičku hranu u gradu. Trik je u tome da se ponese keš i ne previše očekivanja za unutrašnji dekor, a meksičko pivo Modelo Especial ili Negra Modelo idealno će se uklopiti u jelovnik. Meksički tacos u restoranu El Aguila (137 East 116th St, +1 212 410 2450) i pileći sendvič poznat kao torta milanesa u Mi Mexico Lindo Panaderia (2267 Second Ave, +1 212 996 5223) odličan su izbor za lak ručak.

Za najbolju afričku hranu idite u Treichville (339 East 118th St, +1 212 369 7873) ili se pridružite senegalskim uličnim prodavcima u Sokobolie (2529 Eighth Ave, +1 212 491 3969). U mestima kao što je uglađeniji Baobab (120 West 116th St, +1 212 864 4700) jedu se deserti poput kus-kusa sa vanilom i ananasom, poznati kao thiakry.

Smeštaj

Većina turista odseda u midtown-u na Menhetnu, ali zašto ne biste uzeli hotel u uptown-u i spavali tamo gde i stanovnici Harlema? Bezizražajne sobe i elementarna usluga u Harlem YMCA (180 West 135th Street, +1 212 912 2100) bili su sasvim dovoljni ličnostima kao što je npr. džez pesnik Langston Hughes, ali većina turista će ipak hteti da se smesti u nekom udobnom B&B pansionu. Većina B&B se nalazi zgradama iz 19. veka gde nema liftova, a u pojedinim slučajevima ni privatnih kupatila.

Probajte Sugar Hill Harlem Inn (460 West 141st St, +1 212 234 5432), ili 102 Brownstone (102 West 118th Street, +1 212 662 4223).

Ali, ne zaboravite da se u uptown-u stvari rade krajnje opušteno, tako da rezervaciju potvrdite dva puta: Harlem L-Hostel (1961 Adam Clayton Powell Blvd, +1 212 222 3103) je nedavno privremeno zatvoren od strane gradskih vlasti, jer nije imao adekvatnu dozvolu.

Improvizacija je možda zaštitni znak Harlema, ali neke stvari se isplati obaviti unapred.

(Guardian)

——————-

Istorija Harlema

Prva evropska naseobina na mestu današnjeg Harlema nastala je 1637, a osnovali su je holandski emigranti Hendrick (Henry) de Forest, njegov brat Isaac de Forest, i njihova sestra Rachel de Forest. Cela ova oblast je pre dolaska belaca bila naseljena indijancima koji su tvrdokorno branili svoja ognjišta zbog čega su mnogi doseljenici odlazili na druga mesta.

Ipak, 1658. godine konačno je osnovana belačka naseobina Nieuw Haarlem (Novi Haarlem), nazvana po holandskom gradu Haarlemu. Već 1664. kontrolu nad holandskom kolonijom su preuzeli Englezi i ime naselja prilagodili engleskom jeziku, skrativši ga za jedno "a" – Harlem.

Zabeleženo je da je Harlem 1820. godine imao 90 porodica, crkvu, školu i biblioteku. Iz Harlema se u grad Njujork tada dolazilo parobrodom kroz moreuz East River, što je redovno trajalo preko jedan sat. Problemi su iskrsavali zimi kada East River zamrzne, tako da je Harlem neretko bio odsečen od Njujorka, a komisija za urbano planiranje Njujorka je 1811. iznela stav da će Harlem ostati nerazvijen najmanje sledećih 100 godina.

U decenijama koje su usledile, selo Harlem se sve sporije razvijalo, a polovinom 19. veka počeli su da stižu siromašni irski skvoteri, što je još više snižavalo cenu zemljišta.

Do oporavka je došlo izgradnjom pruge 1880. oko koje su bukvalno preko noći počela da niču urbana naselja. U narednim decenijama Harlemom su dominirale različite nacije – broj Jevreja iz istočne Evrope je 1917. dostigao 150.000, ali su njih ubrzo zamenili Italijani, koji su se kasnije skoncentrisali severno.

Crnci su počeli da naseljavaju Harlem već oko 1880, a prve grupe su se nastanjivale oko današnje 125. ulice. Masovni dolazak crnaca dogodio se 1904, sledeći talas je nastupio oko Prvog svetskog rata, a do 1930. u centralnom delu Harlema je živelo preko 70% crnaca.

Tokom najvećeg dela 20. veka, Harlem je bio centar crnačke kulture u Njujorku. Ali, to je za sobom nosilo i negativne posledice – životni standard u Harlemu je bio neuporedivo niži od ostatka Njujorka, stambeni kvartovi su bili oronuli, a kirije, paradoksalno, znatno više.

Tek krajem 1990ih, dolazi do ubrzanog ekonomskog preporoda, čime je najviše doprinela politika gradskih vlasti Njujorka. Vrednost nekretnina skočila je za neverovatnih 300 %, a Harlem je danas daleko od simbola kriminala i siromaštva.